Demir akciğerle geçen bir ömür: Paul Alexander kimdi? Bugün size metal, silindir bir tankın içerisinde 70 yıl boyunca yaşayan bir adamdan bahsedeceğim. Kendisi geçtiğimiz aylarda hayatını kaybetti ancak hayat hikayesi ile birçok hayata dokundu ve dokunmaya da devam edeceğine eminim.
Demir akciğerli adam veya Polio Paul olarak da bilinen Paul Richard Alexander 30 Ocak 1946’da Dallas’ta, Gus Nicholas Alexander ve Doris Marie Emmett’in çocuğu olarak dünyaya geldi. Annesi, kitabının önsözünde Paul’un 1952’de bir yaz günü dışarıda oynadıktan sonra eve yüksek ateş, baş ağrısı ve boyun tutulmasıyla geldiğini yazdı. “Dehşete kapılmak için her türlü nedenim vardı. Her ebeveynin korkulu rüyası olan çocuk felci, büyük bir kara canavar gibi şehrimizde kol geziyordu ve Paul her türlü belirtiyi gösteriyordu.”1
Paul hemen memleketi Dallas’taki hastaneye kaldırıldı ve ne yazık ki altı yaşındayken kendisine çocuk felci teşhisi konuldu. Doktorlar onu ameliyat ederek hayatını kurtardı ancak boynundan aşağısı felç kaldı ve kendi başına nefes alması imkansızdı. Yaşamaya devam etmesi için tek çözüm onu “demir akciğer” denilen, vücudunu boynuna kadar saran bir silindirin içine koymaktı. Paul Alexander gözlerini hayatının geri kalanını geçireceği metal silindirin içinde açtı ve tüm hayatı değişti.
1950’lerde çocuk felcini Batı dünyasından tamamen kaldıran aşı sayesinde çocuk felcini atlattı ancak felçten kurtulduktan sonra bile uzun süre bu makinede yaşamaya mecbur kaldı.
Doktorlar onun da çocuk felcini atlatan diğer çocuklar gibi uzun süre yaşayamayacağını düşünüyordu ancak o ömrünün neredeyse tamamını bu tankın içerisinde geçirdi.
Peki bu “demir akciğer” denilen makine neydi?
1928 yılında Amerikalı Philip Drinker ve Louis Show tarafından icat edilen demir akciğer makinesi, kişi kas kontrolünü kaybettiğinde solunum yapmaya devam etmesini sağlıyordu.
Cihaz 1940-1950 yıllarında yaygın olan çocuk felci hastalığının tedavisinde kullanılmaya başlandı ve dünya çapında büyük ilgi gördü.
Makinenin işlevinden kısaca bahsedecek olursak: Demir bir silindirin içerisine konulan hastanın başı kauçuk yaka aracılığıyla bir ucundan dışarı çıkarılıyordu ve silindirin içerisindeki havanın basıncı periyodik olarak değiştiriliyordu. Böylece cihaz hastanın akciğerini şişirip söndürüyordu. Bir diğer ifadeyle solunumunu sağlıyordu. Basınç düşük olduğunda silindirin dışındaki körükler sayesinde hastanın göğsü genişliyordu ve hava hastanın ağzından akciğerlerine çekiliyordu. Basınç arttırıldığında ise göğüs eski konumuna geri dönüyordu ve hava dışarı itiliyordu.
Tıptaki gelişmeler ile birlikte 1960’lı yıllarda demir akciğerler kullanımdan kalktı ve yerlerini suni solunum cihazları aldı ancak Paul bu dev silindirin içinde yaşamaya devam etti. Paul cihazın ABD’deki son iki kullanıcısından biriydi.
İlgini çekebilir: Sıçrayan genlerin işlevleri nelerdir?
Paul Alexander demir makinesine “yaşlı demir atım” ismini takmıştı. Bazı kaynaklarda demir atına alıştığı için silindirin içerisinde yaşamaya devam ettiği, bazı kaynaklarda ise göğüs kasları başka bir makineyi kullanamayacak kadar hasarlı olduğu için bu makineye mahkum olduğu söyleniyor.
Paul Alexander, demir akciğerde en uzun süre yaşayan kişi olarak adını Guinness Rekorlar Kitabı’na yazdırdı.
Alexander makinenin içerisindeyken başkalarının yardımına ihtiyaç duyuyordu. Kitabında bahsettiği ve hayatının büyük bir bölümünde ona yardımcı olan bakıcısı Kathy Gaines, ona hayatını değiştirecek bir teklifte bulunmuştu.
Paul, nefes alma mücadelesini nasıl başardı?
Kathy Gaines, kendi başına nefes almayı öğrenmeye çalışırsa ona bir köpek yavrusu alacağını söyledi ve Paul sekiz yaşında kendi başına nefes almayı öğrendi. Tabiri caizse “balık gibi” hava yutup havayı ciğerlerine çekerek üç dakikaya kadar kendi başına nefes almayı başardı. Yavru köpeğini aldı ve bu an onun “Bir Köpek İçin Üç Dakika” adlı kitabına ilham oldu.
Bir süre sonra bu üç dakika yerini saatlere bıraktı ve Alexander makineden kısa süreliğine de olsa çıkmaya başladı.
Paul, Dallas Bağımsız Okul Bölgesi aracılığı ile evde eğitim alan ilk öğrencilerden biriydi ve 1967 yılında W.W. Samuell Lisesi’nden sınıf ikincisi olarak mezun oldu, Southern Methodist Üniversitesi’nde okudu. İçerisinde bulunduğu zor şartlara rağmen pes etmedi ve 1984 yılında Austin’deki Texas Üniversitesi’nden mezun oldu. İki yıl sonra baro sınavını geçti ve yıllarca avukatlık yaptı.
2020 yılında yaptığı bir röportajda “Hayatımda bir şey yapacaksam bunun zihinsel bir şey olması gerektiğini biliyordum.” dedi ve yazması sekiz yıl süren bir anı kitabı yayınladı. Alexander birkaç saatliğine demir akciğeri bıraktığında insanlarla iletişim kurabilmek için plastik bir çubuk ve ona bağlı bir kalem kullanarak klavyeye dokunabiliyordu. Bu sayede ve arkadaşına dikte ederek hayat hikayesini içeren bu anı kitabını yazdı.2
Paul son zamanlarda TikTok üzerinden bu modası geçmiş makine sayesinde yaşamanın nasıl bir his olduğundan, duygusal ve zihinsel zorluklarından bahsediyordu. Bir videosunda arka plandan makinesinin sesi geliyordu. “Yalnızlık” dedi. “Bazen çaresizim çünkü kimseye dokunamıyorum, ellerim hareket etmiyor ve nadir durumlar dışında kimse bana dokunmuyor, ki buna çok değer veriyorum.” Alexander bu videosunda, yıllarca anksiyete ve depresyon ile mücadele eden birçok insandan e-posta ve mektuplar aldığını söyledi. “Hayat olağanüstü bir şey. Sadece dayanın. Her şey daha iyi olacak.” dedi.
Kathy ile olan ilişkisi nasıl gelişti?
Paul eğitim hayatında çok başarılı olsa da aşk hayatı onu oldukça zorladı. Paul onunla aynı üniversitede okuyan Claire adında bir kadın ile tanıştı. Çift bir süre sonra nişanlandı ancak Paul’un annesi bu evliliği onaylamıyordu. Bir gün Paul, Claire’i aramak istediğinde annesi telefonu açtı ve Claire’nin Paul ile konuşmasını ve evlenmelerini yasakladı. Bir röportajında Paul’a bunun nasıl bir his olduğu sorulduğunda Paul, “Bu kalp kırıklığının iyileşmesi yıllarımı aldı.” dedi.
Paul’un Claire ile mutlu bir sonu olmasa bile bakıcısı Kathy ile bir birlikteliği vardı. Paul ve Kathy, Paul üniversiteden mezun olduktan sonra aynı evde yaşamaya başladılar. Paul’un erkek kardeşi ikisinin ilişkilerini gerçek bir evliliğe benzetiyordu. “Paul diğer insanların yanında istediği ve ihtiyaç duyduğu şeyler konusunda her zaman çok talepkar olmuştur ama Kathy ile öyle değil. Birlikte bir şeyler paylaştılar ve sorunların her zaman üstesinden geliyorlar.”
Alexander’ın bakım masraflarını karşılamak için kurulan bir bağış sayfasında bağış toplama organizatörü olan Christopher Ulmer, Paul vefat ettikten sonra internet sayfasında Alexander için bir veda mesajı yazdı ve mesajında “Çocukken çocuk felcini atlattıktan sonra çok uzun bir süre demir akciğerin içinde yaşadı. Bu süre zarfında Paul üniversiteye gitti, avukat oldu ve kitabı yayınlanmış bir yazar oldu. Hikâyesi çok uzaklara yayıldı ve dünyanın dört bir yanındaki insanları etkiledi. Paul, hatırlanmaya devam edecek inanılmaz bir rol modeldi.” dedi. Ulmer 2022 yılında onunla bir röportaj da yapmıştı.
Paul’un kardeşi Philip bu veda mesajının üzerine bağışta bulunan herkese minnettar olduğunu söyledi. Philip’e göre Paul; insanları anında rahatlatan, kocaman bir gülümsemesi olan, misafirperver ve sıcakkanlı bir insandı. Kitabının yayınlanmasından sonra abisinin dünyadaki insanlar için çok büyük bir ilham kaynağı olduğunu ve onun en önemli özelliklerinden birinin mizahı olduğunu söylüyordu.
Philip ondan “O benim için normal bir kardeşti. Kavga ederdik, oynardık, birbirimizi severdik, parti yapardık… Kendi dünyasının efendisiydi.” diye bahsediyordu.
Paul yemek yemek gibi günlük işleri yapmasına engel olan makineye rağmen mizah duygusunu hiç kaybetmemişti. Zor şartlar altında yaşıyordu ama birden fazla kitap yazdı, avukat oldu, insanların hayatlarına dokundu ve onlara ilham oldu. Çoğumuzun yapacağının aksine o pes etmedi ve hayatını olabildiğince güzel bir şekilde yaşadı.
70 yıl boyunca bu makinede yaşadı ancak son yıllarda kalıcı bir solunum yolu enfeksiyonuna yakalanmıştı ve her hareket ettiğinde bacaklarında ağrılar oluşuyordu. Paul, doğup büyüdüğü Dallas’ta, 11 Mart 2024 yılında vefat etti ve geriye yazdığı kitaplar ile inanılmaz hayat hikayesi kaldı.
Referanslar
- Kıyıcı, N. S. (2024, March 26). Metal bir tankın içinde hayat: Paul Alexander’ın inanılmaz hikâyesi. Mashable Türkiye – Teknoloji, Bilim, Sosyal Medya Haberleri Ve Ürün İncelemeleri. https://tr.mashable.com/yasam-oykusu/12780/demir-akcigerli-adam-paul-alexander-78-yasinda-hayata-gozlerini-yumduu ↩︎
- Demir akciğerli adam: Paul Alexander 78 yaşında hayatını kaybetti. (2024, March 13). BBC News Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/articles/clej3wnqp6wo ↩︎
Bir yanıt yazın