FDA’dan kolorektal kanseri tespit eden kan testine onay! Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), 45 yaş üstü ve hastalık için ortalama risk taşıyan kişilerde kolorektal kanser taraması yapabilen bir kan testini onayladı. Guardant Health tarafından üretilen Shield kan testi pazartesi günü onaylandı.1 Bir kan testinin kolorektal kanser (CRC) için birincil tarama aracı olarak ilk kez onayladığına işaret ediyor; bu da diğer tarama yöntemlerinin yanı sıra doktorların muayenehanelerinde sunulabileceği anlamına geliyor.
Kolorektal kanser nedir?
Kolorektal kanser, kalın bağırsak (kolon) ve rektumda başlayan bir kanser türüdür. Kolon, sindirim sisteminin son bölümünü oluşturur ve rektum, kolonun hemen ardından gelir. Bu kanser türü, genellikle polip adı verilen küçük, iyi huylu (kanser olmayan) hücre büyümeleri olarak başlar. Zamanla bu polipler kansere dönüşebilir.
Kolorektal kanserin erken evrelerinde genellikle belirgin bir belirti görülmez, bu nedenle tarama testleri önemlidir. İlerleyen aşamalarda ise rektal kanama, karın ağrısı, bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler (örneğin kabızlık veya ishal), kilo kaybı ve yorgunluk gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Kolorektal kanserin gelişiminde yaş, ailede kolorektal kanser öyküsü, belirli genetik sendromlar, sigara içme, alkol tüketimi, aşırı kilolu olma, düşük lifli beslenme, hareketsiz yaşam tarzı ve inflamatuar bağırsak hastalıkları gibi faktörler rol oynar. Erken teşhis edildiğinde tedavi şansı yüksek olan bu kanser türü, genellikle cerrahi, kemoterapi, radyoterapi veya hedefe yönelik tedavilerle tedavi edilir.
Yeni kan testi kolorektal kanser taramasında daha kolay bir seçenek mi?
Araştırmacıların yaptığı test, kolorektal kanser taramasına ihtiyaç duyan ve aksi takdirde rahatsız edici odlukları için kolonoskopileri veya gaita testlerini atlayabilecek kişiler için daha uygun bir seçenek olmayı hedeflemektedir. Fred Hutchinson Kanser Merkezi’nde gastroenterolog olan William Grady bir basın açıklamasında, “Bu, kolorektal kanseri erken tespit edip daha kolay tedavi edebilmesi için daha uygun araçların kullanıma sunulmasına yönelik umut verici bir adımdır” dedi.
Mayıs ayında bir FDA danışman paneli, Grady ve meslektaşları tarafından yürütülen bir çalışmadan elde edilen kanıtları inceledikten sonra Shield testinin güvenli ve etkili olduğuna karar verdi.
İlgini çekebilir: Beyinlerimiz büyüyor mu? Yoksa küçülüyor mu?
Mart ayında New England Journal of Medicine’da yayınlanan araştırma, Shield kan testinin CRC’ye sahip olduğu teyit edilen kişilerin %83’ünde CRC’yi doğru bir şekilde tespit ettiğini gösterdi. Health’e konuşan Grady, “İnsanların ne kadar çok tarama testi seçeneği olursa, kanser taramasına katılma olasılıklarının da o kadar artacağını biliyoruz” dedi.
Bununla birlikte, çalışma ve uzman FDA paneli, Shield kan testinin sınırlamaları olduğunu belirtmiştir. Kan testinin tespit oranı evde yapılan dışkı testlerine benzerdir, ancak altın standart kolonoskopininki kadar yüksek değildir. Katılımcıların %10’unda kolonoskopide bir şey bulunamazken kan testi yanlışlıkla pozitif sonuç vermiştir.
Johns Hopkins Medicine’de pankreatit merkezi direktörü olan FDA danışma paneli üyesi Vikesh Singh, 23 Mayıs’taki toplantıda, insanlar için daha kolay bir yöntem ancak doğruluğu tam değil ve insanların tamamen güvenip kolonoskopi yaptırmasını önleyebileceğinden bahsetti.
Araştırmacılar, kolon veya rektumdan kaynaklanan kolorektal kanserin ABD’de yetişkinlerde en çok teşhis edilen üçüncü kanser türü olduğunu ve erken teşhisin kolorektal kansere bağlı ölümlerin %90’ından fazlasını önleyebileceğini belirtiyor. Yine de taramaya uygun nüfusun üçte birinden fazlası -45 ila 75 yaş arasındakiler tarama yaptırmıyor.
Kolorektal kanserin kanda bulunması
Çalışma için araştırmacılar ortalama KRK riski taşıyan yaklaşık 7.800 kişiyi çalışmaya dahil etmişlerdir; yani bu kişilerin ailelerinde ya da kişisel geçmişlerinde hastalık bulunmamakta, iltihaplı bağırsak hastalıkları ya da onları yüksek risk altına sokan herhangi bir genetik sendromları bulunmamaktadır.
Katılımcıların kanı Guardant Health Shield testi kullanılarak taranmıştır; bu test kan dolaşımında dolaşan tümör DNC (ctDNA) veya kanser hücresi DNA parçalarının varlığını tespit ederek işlev görmektedir.
Çalışmaya katılmayan Teksas Üniversitesi MD Anderson Kanser Merkezi’nde gastrointestinal medikal onkoloji yardımcı doçenti olan Alisha Bent Health’e yaptığı açıklamada, “Sadece kanser hücrelerinde bulunan ve vücuttaki diğer sağlıklı dokularda bulunmayan benzersiz mutasyonlar nedeniyle bu DNA parçalarının kanser hücrelerinden geldiğini doğrulayabiliriz. Bu test kolorektal kanserli hastalarda kullanıldığında, o tümöre özgüdür ve diğer kanserleri tespit etmeyecektir.” dedi.
Grady’ye göre ekip, kan testinin duyarlılığının %83 olduğunu ve özgüllüğünün -ya da hastalıksız kişilerde negatif sonuç bulma yeteneğinin- %90 olduğunu tespit etti. Sonuçların iki tür dışkı testinin sonuçlarına benzer olduğunu söyledi. Örneğin, FIT adı verilen bir tür dışkı testi %76 duyarlılık ve %85 özgüllük oranına sahiptir. Diğer bir tür olan Cologuard için oranlar biraz daha yüksektir, duyarlılık için %92 ve özgüllük için %90’dır.
Kan testi başka bir erken evre tespit seçeneğini temsil etse de Grady, CRC’yi tespit etmenin ve önlemenin en iyi yolunun hala kolonoskopiler olduğunu söyledi.
Shield kan testi pozitif çıkarsa, insanların kan testinin tipik olarak tespit edemediği kanser öncesi lezyonlara sahip olup olmadıklarını görmek için yine de kolonoskopi yaptırmaları gerekecektir.
Bent, “Kolonoskopi, kolorektal kanserler için altın standart tarama testidir ve doktorların tüm kolon ve rektumu doğrudan görüntülemesine ve gelecekte kansere dönüşebilecek tümörleri veya polipleri çıkarmasına olanak tanır” dedi.
İlgini çekebilir: Prostat kanseri vakaları 20 yıl içinde iki katına çıkacak!
Uzmanlar, Shield testinin kolonoskopi kadar etkili olmasa da başka bir tarama seçeneğinin mevcut olmasının doğru yönde atılmış bir adım olduğu konusunda hemfikir. Kolorektal kanserli bazı kişilerde yorgunluk veya bağırsak alışkanlıklarında değişiklik gibi belirtiler görülürken, diğer pek çok kişide hastalık belirtisi görülmez. Grady, insanların CRC taraması yaptırmasının bu kadar önemli olmasının bir nedeninin de bu olduğunu söyledi.
“Şu anda, insanlara dışkı temelli bir test veya kolonoskopi ile CRC taraması seçeneği sunulduğunda, insanların yarısı ikisini de yapmamayı tercih ediyor” dedi.
Grady, bir kan testinin mevcut olmasının, şu anda pek çok kişinin taramalardan vazgeçtiği göz önüne alındığında, insanları daha sık tarama yaptırmaya teşvik edeceğini umduğunu da sözlerine ekledi.
Referanslar
- Higgins, L. (2024, July 30). FDA Approves First Blood Test to Detect Colorectal Cancer. Health. https://www.health.com/new-blood-test-for-colorectal-cancer-8611404 ↩︎
Bir yanıt yazın